سنجش اَبَر چالش های حکمروایی زیست محیطی در کلانشهر اهواز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، اصفهان، ایران

چکیده

چالش‎های محیط‌زیستی یکی از اساسی‎ترین مسائل شهر امروزی و حاصل تعارض و تقابل با محیط طبیعی است. یک عامل بسیار مهم که تاثیر تعیین‌کننده‌ای بر پایداری محیط‌زیستی جوامع شهری دارد، حکمروایی محیط‌زیستی شهر است که کلیه سیاست ها، اقدامات، طرح‌ها و برنامه های اجرایی در قلمرو شهر با اثرگذاری محیط‌زیستی را شامل می‎شود. هدف این پژوهش سنجش اَبَر چالشهای حکمروایی محیط‌زیستی در کلانشهر اهواز است. روش پژوهش، بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است. شاخص‎های 18 گانه از میان 25 شاخص و منطبق با وضعیت بوم شناختی شهر تعیین و پرسشنامه تنظیم شد. در این پژوهش از روش آنتروپی شانون برای وزن‎دهی شاخص‌‌ها و با استفاده از مدل ویکور اقدام به رتبه‌بندی مناطق کلانشهر اهواز بر اساس چالش‎های حکمروایی محیط‎زیست شهری گردید.جامعه آماری این پژوهش، کارشناسان، خبرگان و مدیران محیط‌زیست، پسماند، آبفا کلانشهر اهواز هستند. روش نمونه‌گیری، گلوله‎برفی است و داده‌‌ها با بهره‎گیری از پرسش‎نامه پژوهشگر‌ساخته در سال جاری گردآوری شده است. یافته‎ها نشان داد که مؤلفه‌های مدیریت فاضلاب های خانگی-تجاری (0.078)، زیرساخت‌های زیست‌محیطی(0.074) با اهمیت‌ترین و آلاینده‌ های مغناطیسی (0.010) کم اهمیت‌ترین شاخص‌ها و در اولویت‌بندی مناطق، منطقه هشت به دلیل استقرار کارخانجات و صنایع سنگین و شرکت‌های حفاری، با بالاترین میزان آلودگی محیطی و چالش در مدیریت پساب‌های صنعتی مواجه است. همچنین نتایج نشان داده است که افزایش آگاهی زیست محیطی در بین شهروندان و مدیران و مدیریت پساب‌ها، آب‌های سطحی و پسماندها از پیشران‌های پیش نیاز حکمروایی زیست محیطی در مناطق مختلف شهر اهواز می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessment of environmental governance challenges in the Ahvaz metropolis

نویسندگان [English]

  • Mostafa Mohammadi Dehcheshmeh 1
  • Fahime Fadaei Jazi 2
  • Toba Panahi 3
1 Associate Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
2 Ph.D student of Urban Planning Geography, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
3 Master of Geography and Urban Planning, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Environmental challenges are one of the most basic issues of today's city and the result of conflict and confrontation with the natural environment. A very important factor that has a decisive effect on the environmental sustainability of urban communities is the environmental governance of the city, which includes all policies, actions, plans, and executive programs in the territory of the city with environmental impact. The purpose of this research is to measure the challenges of environmental governance in Ahvaz metropolis. The research method is applied based on the purpose and descriptive-analytical based on the nature of the research. 18 indicators out of 25 indicators according to the ecological situation of the city were determined and a questionnaire was prepared. In this research, Shannon's entropy method was used to weigh the indicators and by using the Vicor model, the areas of the Ahvaz metropolis were ranked based on the governance challenges of the urban environment. The statistical community of this research, experts, experts, and managers of the environment, Abfa is the metropolis of Ahvaz. The sampling method is snowball and the data was collected using the researcher's questionnaire made this year. The findings showed that the components of domestic-commercial wastewater management (0.078), environmental infrastructures (0.074) are the most important, and magnetic pollutants (0.010) are the least important indicators and in prioritizing the regions, the eighth region is due to the establishment of factories and heavy industries and the company Drilling is facing the highest level of environmental pollution and challenges in industrial waste management. Also, the results have shown that the increase in environmental awareness among citizens and managers and the management of effluents, surface water, and waste are among the prerequisite drivers of environmental governance in different areas of Ahvaz city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Governance
  • Urban Environment
  • Environmental Hazards
  • Ahvaz metropolis
  • Vicor Model

مراجع

ابوالحسنی، اصغر؛ متقی، سمیرا؛ درودیان، مجید (1396) نقش سیاست های کلان کشوری در توسعه زیست محیطی با تمرکز بر حقوق اقتصادی، فصلنامه پژوهش های سیاسی جهان اسلام، 7(1)، 23-44. DOI: 10.21859/priw-070102
بختیاری، اسحاق، و خاکستری، مرضیه. (1395). اولویت بندی شاخص های مورد استفاده در رتبه بندی بانکها با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون. کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. SID. https://sid.ir/paper/866003/fa
پوراحمد, احمد؛ خلیجی, محمد علی. (1393). قابلیت سنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک VIKOR (مطالعه موردی شهر بناب). برنامه ریزی فضایی, 4(2), 1-16.https://dorl.net/dor/20.1001.1.22287485.1393.4.2.1.7
پورکریمی, الهه؛ زیباکلام, صادق؛ نوروزی, نادر؛ ابتکار, معصومه. (1398). تدوین چارچوب مدیریت یکپارچه محیط‌زیست شهری در کلان‌شهر تهران. علوم و تکنولوژی محیط زیست, 21(10), 201-215. doi: 10.22034/jest.2018.18716.2749
جم, فرهاد, بلیک, ژانت. (1396). نظام حکمرانی چالش ها و راهکارها. زیست محیطی جهانی: فصلنامه علوم محیطی, 15(1), 141-156.SID. https://sid.ir/paper/117397/fa
خسروی پور, بهمن, سالاروند, زهرا؛ منوری فرد, فیض‌الله. (1396). شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر آگاهی معلمان مدارس متوسطه نسبت به حفظ محیط‌زیست. علوم و تکنولوژی محیط زیست, 19(( ویژه نامه شماره 4)), 583-591. doi: 10.22034/jest.2017.10759
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال؛ شکری، مرتضی (1401) چالشهای همکاری دولت ها در نظام حکمرانی زیست محیط جهانی، فصلنامه ژئوپلیتیک، 18(2)، 110-140. DOR:20.1001.1.17354331.1401.18.66.5.3
سازمان حفاظ محیط زیست استان خوزستان،1402
سجادی, ژیلا؛ یارمرادی, کیومرث؛ کانونی, رضا؛  حیدری, مرتضی. (1396). نقش حکمروایی شایسته در ارتقاء کیفیت محیط زیست شهری از دیدگاه ساکنان،مطالعه موردی: محله باغ فردوس منطقه یک شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری, 8(15), 97-110. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25383930.1396.8.15.6.7
شهرکی، علیرضا، و موسوی، سیده وفا. (1397). ارزیابی و انتخاب فناوری سبز خنک کن های کلینکر. مدیریت توسعه فناوری، 5(4 )، 161-185. SID. https://sid.ir/paper/260230/fa
صفایی پور, مسعود؛ فدائی جزی, فهیمه. (1402). آینده‌پژوهی نظام تأمین مسکن درکلان‌شهر‌های ایران (موردمطالعه کلان‌شهر اهواز). جغرافیا و برنامه ریزی محیطی, 34(1), 117-140. doi: 10.22108/gep.2022.134535.1537
عزیزی، علی، و پوراصغرسنگاچین، فرزام. (1401). بررسی رابطه فقر و شاخص عملکرد محیط زیست در کشورهای با گروه درآمدی مختلف. جامعه شناسی کاربردی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، 33(2 (پیاپی 86) )، 117-136. https://doi.org/10.22108/jas.2021.129190.2128
عمادالدین, سمیه؛ آریان کیا, مصطفی؛ باددست, بنفشه. (1398). تحلیل و رتبه‌بندی سطوح مناطق شهری بر اساس مؤلفة‌ها و شاخص‌های ناپایداری محیط‌زیست شهری با استفاده از مدل تلفیقی saw و آنتروپی شانون مطالعه موردی: شهرستان‌های استان البرز. مجله آمایش جغرافیایی فضا, 9(32), 249-262. doi: 10.30488/gps.2019.91909
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1401)، بررسی لایجه بودجه سال 1402 کل کشور (27): بخش محیط زیست، کد موضوعی: 250، شماره مسلسل: 18704.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، (1401)، درآمدی بر حکمرانی خوب در بخش محیط‎زیست، کد موضوعی، 250، شماره مسلسل: 18313
معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اهواز (1398) آمارنامه شهر اهواز.
ممبینی، ناهید و عالیپورشهنی، علیرضا،(1397)،ارزیابی محیط زیست و وضعیت اقتصادی در شهر نفت خیز اهواز،چهارمین سمپوزیوم بین‌المللی علوم مدیریت،تهران،https://civilica.com/doc/802079.
Adedibu, A. A. (2015). Management of Sustainable Cities in the 21st Century: Urban Governance. An induction lecture was presented at the TOPREC induction ceremony held at Shehu Musa Yar’adua centre. July 302015.
Aribigbola, A. (2008). Improving urban land use planning and management in Nigeria: the case of Akure. Cercetǎri practice și teoretice în managementul urban, 3(9), 1-14. https://www.jstor.org/stable/24865913
Benson, D., & Jordan, A. (2017). Environmental Governance. In The International Encyclopedia of Geography Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118786352.wbieg0631.
Bulkeley, H., Andonova, L., Bäckstrand, K., Betsill, M., Compagnon, D., Duffy, R., ... & VanDeveer, S. (2012). Governing climate change transnationally: assessing the evidence from a database of sixty initiatives. Environment and Planning C: Government and Policy, 30(4), 591-612. https://doi.org/10.1068/c11126
Burke, T. A., Cascio, W. E., Costa, D. L., Deener, K., Fontaine, T. D., Fulk, F. A., ... & Zartarian, V. G. (2017). Rethinking environmental protection: meeting the challenges of a changing world. Environmental health perspectives, 125(3), A43-A49. https://doi.org/10.1289/EHP1465
Calame, P. (2009). Hacia una revolución de la gobernanza. Santiago: LOM Ediciones.
De Castro, F. (2015). Gobernanza ambiental en américa latina (pp. 13-38). B. Hogenboom, & M. Baud (Eds.). Buenos Aires: Clacso.
Clark, A. L. (2009, September). Environmental challenges to urban planning: fringe areas, ecological footprints, and climate change. In Key Challenges in the Process of Urbanization in Ho Chi Minh City: Governance, Socio-Economic, and Environmental Issues, Workshop, Ho Chi Minh City, Vietnam.
Connelly, J., Smith, G., Benson, D., & Saunders, C. (2012). Politics and the environment: from theory to practice. Routledge.
Delgado, L. E., Tironi-Silva, A., & Marín, V. H. (2019). Sistemas socioecológicos y servicios ecosistémicos: modelos conceptuales para el humedal del Río Cruces (Valdivia, Chile). Naturaleza en sociedad: Una mirada a la dimensión humana de la conservación de la biodiversidad, 177-205.
Delgado, L. E., Zorondo-Rodríguez, F., Bachmann-Vargas, P., Soto, C., Avila Foucat, V. S., Gutierrez, R. A., ... & Ferreiro, O. E. (2019). New environmental governance. Social-ecological Systems of Latin America: Complexities and Challenges, 117-135. https://doi.org/10.1007/978-3-030-28452-7_7
Erhun, M. O. (2015). A sustainable approach to economic development in Nigeria: a legal perspective. Journal of Economics and Sustainable Development, 6(14), 1-6. https://www.iiste.org/Journals/index.php/JEDS/article/view/24417
Evans, J. P. (2012). Environmental governance. Routledge.
Falayi, M., Gambiza, J., & Schoon, M. (2021). A scoping review of environmental governance challenges in southern Africa from 2010 to 2020. Environmental Conservation, 48(4), 235-243. https://doi.org/10.1017/S0376892921000333
Fiorino, D. J. (2014). 21. Sustainable cities and governance: what are the connections? Elgar Companion to Sustainable Cities: Strategies, Methods and Outlook, 413.
Fuhr, H., Hickmann, T., & Kern, K. (2018). The role of cities in multi-level climate governance: local climate policies and the 1.5 C target. Current opinion in environmental sustainability, 30, 1-6. https://doi.org/10.1016/j.cosust.2017.10.006
Gunzenova, K., & Nasibulina, A. (2018). Enhancing a Mechanism of Transition to Sustainable Development: Environmental Justice and the Inherent Value of Nature. European Research Studies, 21(3), 648-658. https://ideas.repec.org/a/ers/journl/vxxiy2018i3p648-658.html
Haas, P. M. (1990). Saving the Mediterranean: The politics of international environmental cooperation. Columbia University Press.
Hedlund, J., Nohrstedt, D., Morrison, T., Moore, M. L., & Bodin, Ö. (2023). Challenges for environmental governance: policy issue interdependencies might not lead to collaboration. Sustainability Science, 18(1), 219-234. https://doi.org/10.1007/s11625-022-01145-8
Lihua, W. U., Tianshu, M. A., Yuanchao, B. I. A. N., Sijia, L. I., & Zhaoqiang, Y. I. (2020). Improvement of regional environmental quality: Government environmental governance and public participation. Science of the Total Environment, 717, 137265. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.137265
McGinnis, M. D., & Ostrom, E. (2014). Social-ecological system framework: initial changes and continuing challenges. Ecology and Society, 19(2). https://doi.org/10.5751/ES-06387-190230.
Ogunkan, D. V. (2022). Achieving sustainable environmental governance in Nigeria: A review for policy consideration. Urban Governance, 2(1), 212-220. https://doi.org/10.1016/j.ugj.2022.04.004
Olokesusi, F. (2015). Cities and Informal Urbanisation: The Challenges and Imperatives of Innovative Planning and Good Governance. In Keynote Address delivered at the First International Conference on Cities and Informal Urbanisation. Department of Urban and Regional Planning, Ladoke Akintola University of Technology, Ogbomoso, Nigeria.
Opricovic, S., & Tzeng, G. H. (2007). Extended VIKOR method in comparison with outranking methods. European journal of operational research, 178(2), 514-529. https://doi.org/10.1016/j.ejor.2006.01.020
Oyefara, J. L. (2013). Good governance and environmental sustainability in Lagos state, Nigeria: Can the state achieve goal seven of millennium development goals (MDGS)? European Scientific Journal,9(5), 41–55. https://ir.unilag.edu.ng/handle/123456789/4986
Sarkki, S. (2017). Governance services: Co-producing human well-being with ecosystem services. Ecosystem Services, 27, 82-91. https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2017.08.003
Thiel, A. (2016). The polycentric approach and the research challenges confronting environmental governance. http://edoc.hu-berlin.de/18452/3784.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری: 18 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 01 خرداد 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 01 خرداد 1403
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار